De slechtste schrijver van de klas

Image: ai

Wanneer ik schrijf, ben ik de slechtste schrijver van de klas. Als ik in een klas zou zitten. Dat zit ik niet. Ik ben ondernemer. Ik onderneem dingen. Zoals schrijven. Maar dan zo slecht dat ik de slechtste van de klas zou zijn. Als ik erin zou zitten. Maar…

Nee, serieus. Als schrijver zou ik hier eigenlijk niet mee weg mogen komen. Ik maak spellingsfouten, grammaticafouten, idioom fouten. Mijn zinnen beginnen richting A, maar breken plotseling af en gaan dan richting B.

Ik zou geen schrijver mogen zijn en nog minder mogen heten. Maar toch ben ik het. En mijn klanten betalen grif (de ene griffer en de ander grinder) voor mijn teksten.

Wat er gebeurt, is dit. Ik begin te schrijven. Ik zet muziek aan. Mozarts symfonieën, Keith Jarrett met z’n atonale piano-improvisaties of een in trance zijnde John Coltrane. En ineens zit ik niet meer in mijn schrijfhok, maar zie ik verre horizonnen en zonnen die hoera! gaan. Mijn verstand schakelt zich voor een deel uit en ik vergeet veel van wat ik geleerd heb. Ergens gaat er een luikje open, komt een donderende stroom op gang en slaat mijn hoofd op tilt. Net als een flipperkast die als Las Vegas neon staat te knipperen (dubbele metafoor…. zag je hem?).

Je kunt dit ook eenvoudig het creatieve moment noemen. Da's wel zo handig.

Om de creativiteit maximaal de ruimte te geven, moeten andere delen van mijzelf ophouden met die creativiteit te reguleren. Van Dale mag gaan balen. Language Tool moet z’n smoel houden. Grammarly kan me zier schelen. Alle sluisdeuren moeten open. Want de muze is wispelturig en heeft maar even de tijd voor me.

Als dtp'er zei ik vroeger wel eens: Grafisch vormgeven is dtp-en. Daarmee bedoelde ik dat een document gelijk al in de ontwerpfase technisch in orde moest zijn met juiste kleurscheiding, voldoende afloop en beheerst fontgebruik. Later, toen ik zelf artdirector was, heb ik die gedachte snel overboord gezet. Werkt niet. Je creativiteit gaat eraan kapot.

Juist door de technische details uit het oog te verliezen, komt het creatieve doel scherp op het netvlies te staan. Ook een fotograaf focust niet op alles tegelijk. Doet zij dat wel dan verliest de foto diepte en aandacht.

Les? Schrijf als een bezetene en gooi alle regels overboord en ga voor datgene wat telt: het creatieve idee waardoor je tekst 100 × meer waard wordt. Laat de redacteuren later maar neuzelen over alle onbelangrijke details. Als het concept goed staat, is de rest (lees: taalkundige shit) zo bijgeschaafd.

Laat mij maar de slechtste schrijver van de klas zijn.